Pneumokoki, meningokoki oraz wirus grypy to jedne z priorytetów w profilaktyce chorób zakaźnych wśród pracowników ochrony zdrowia - podsumowanie drugiej debaty
23 września 2020 r. odbyła się debata ekspercka online pt. „Priorytety w profilaktyce chorób zakaźnych w dobie pandemii COVID-19 – praktyczne wskazówki i możliwe rozwiązania”, zrealizowana w ramach projektu edukacyjnego Zdrowie Człowiek Profilaktyka. Podczas wydarzenia przedstawiciele środowiska medycznego i medycyny pracy dyskutowali nad możliwymi rozwiązaniami, zmierzającymi do poprawy ochrony pracowników szpitali i placówek medycznych przed biologicznymi czynnikami ryzyka w miejscu pracy, w tym przez chorobami zakaźnymi. Odbywająca się od lat dyskusja na ten temat, nabiera szczególnego znaczenia właśnie teraz – podczas pandemii COVID-19. Jak zatem powinna być zorganizowana ochrona personelu medycznego i jak sytuacja tej grupy zawodowej przedstawia się obecnie? Podczas dyskusji eksperci zwracali szczególną uwagę na ochronę pracowników przed bakteriami otoczkowymi: infekcjami pneumokokowymi i meningokowymi oraz wirusem grypy.
– Powszechnie wiadomym jest, że bakterie i wirusy są wszechobecne i do infekcji dojść może wszędzie, ale to szpital jest miejscem szczególnym – środowiskiem kumulującym wszelkie biologiczne czynniki chorobotwórcze. To pracownicy służby medycznej, realizując swoje obowiązki zawodowe każdego dnia, spotykają się z różnorodnymi przypadkami zachorowań, a stale przebywając w zasięgu choroby, również narażeni są na zakażenia. Do infekcji może dojść w każdych okolicznościach – poprzez przypadkowe skaleczenie, kontakt z materiałem biologicznym, czy kontakt z patogenami chorobotwórczymi stale obecnymi w powietrzu. Wszystko to stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i naszym bezwzględnym obowiązkiem jest podejmowanie takich działań, które w należyty sposób zabezpieczą naszych pracowników przed tym niebezpieczeństwem – mówi dr n. med. Barbara Hasiec, Ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych Dziecięcych w Samodzielnym Publicznym Szpitalu w Lublinie, Przewodnicząca Komisji Rewizyjnej Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
Szczepienia ochronne są najskuteczniejszą metodą zapobiegania i kontroli chorób zakaźnych, jednak wciąż brakuje wytycznych, zapewniających personelowi medycznemu szeroką ochronę przed biologicznymi czynnikami ryzyka w miejscu pracy.
– Ubolewam, że brakuje wspólnych wytycznych dla personelu medycznego, a powinny one powstać dawno temu, jeszcze przed rozpoczęciem pandemii COVID-19. Pracownik niejednokrotnie musi sam inwestować w ochronę swojego zdrowia, będąc jednocześnie narażonym na biologiczne czynniki ryzyka zawodowego. To niedopuszczalne. W stanie podwyższonej gotowości, w którym znajdujemy się obecnie, wszystkie wcześniejsze zaniedbania, uderzają w personel medyczny ze zdwojoną siłą. Jako Ordynator Oddziału Chorób Zakaźnych, jestem pełna obaw o zdrowie mojego personelu i dostrzegam ogromną potrzebę jego ochrony, dlatego swoich pracowników postanowiłam zaszczepić przeciwko bakteriom pneumokokowym i meningokokowym. Dobrym przykładem są Niemcy, które rozpoczęły szczepienia pracowników służby zdrowia właśnie przeciw pneumokokom wkrótce po pojawieniu się pandemii COVID-19. Pamiętajmy, w tej chwili, na co dzień mamy styczność nie tylko z wirusem SARS-CoV-2, ale też z innymi, niebezpiecznymi dla zdrowia
i życia bakteriami w tym właśnie pneumokokami i meningokokami oraz wirusem grypy. Każdy chory pacjent stwarza realne zagrożenie dla otoczenia medycznego, dlatego uważam, że profilaktyka zdrowia powinna być najwyższym priorytetem każdego pracodawcy. Tylko konsekwentne prowadzenie programów zdrowotnych wśród personelu, a zwłaszcza szczepień ochronnych rekomendowanych dla konkretnych grup zawodowych, skutecznie zabezpieczy przed zagrożeniami wynikającymi z charakteru wykonywanej pracy. Pamiętajmy, zdrowy personel medyczny to także większa szansa na zdrowie pacjenta – dodaje dr n. med. Barbara Hasiec.
Istnieje wiele korzyści wynikających z zaangażowania pracodawców w działania profilaktyczne prowadzone w miejscu pracy, co coraz częściej dostrzegają pracodawcy.
– W dobie pandemii COVID-19 zwiększyła się nasza świadomość dotycząca zagrożeń płynących ze strony groźnych chorób zakaźnych, podobnych w swoim przebiegu do wirusa SARS-CoV-2. Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy poprzez zastosowanie wszelkich możliwych środków eliminujących narażenie na te szkodliwe czynniki. Takie działania przynoszą w dłuższej perspektywie wielopłaszczyznowe korzyści, jak m.in. zmniejszenie absencji chorobowej, która wymuszają na pracodawcy nie tylko zmiany w organizacji pracy, ale również generuje dodatkowe koszty związane z organizacją zastępstw. Należy pamiętać, że nie tylko personel biały narażony jest na szkodliwe czynniki biologiczne środowiska pracy. Dlatego nie należy ograniczać prewencji chorób zakaźnych tylko do personelu białego, ale obejmować nią wszystkich pracowników ochrony zdrowia, także wszystkich tych, którzy są związani, chociażby pracownicy pralni. Zachęcam do wdrażania i finansowania działań w zakresie profilaktyki chorób zakaźnych, w tym szczepień przeciw grypie i meningokokom. Pomóc mogą mechanizmy zachęt dla pracodawcy, takie jak np. ulgi podatkowe, skłaniające pracodawców do oferowania swoim pracownikom nie tylko szczepień wynikających z przepisów prawa, ale także zalecanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, które zwiększają ochronę przed chorobami zakaźnymi, groźnymi dla zdrowia i życia – mówi lek. Paweł Wdówik, specjalista medycyny pracy, Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny pracy, Członek Rady ds. Zdrowia Publicznego i Rady Sanitarno-Epidemiologicznej XII kadencji, Kierownik Oddziału Mazowieckiego Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy w Radomiu, Pierwszy Zastępca Prezesa Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy (PTMP), Przewodniczący Oddziału Warszawskiego PTMP.
W przypadku placówek zdrowotnych istnieje wiele możliwości finansowania lub współfinansowania działań profilaktyki zdrowotnej skierowanych do pracowników medycznych. Szczepienia, które nie znalazły się w tzw. kalendarzu szczepień obowiązkowych może sfinansować pracodawca, ale też organizacje zrzeszające przedstawicieli medycznych mogą dofinansować zakup ww. szczepionek. Jednym z przykładów takich działań jest uchwała Okręgowej Rady Lekarskiej o dofinansowaniu przez Lubelską Izbę Lekarską (LIL) swoim członkom szczepień poprzez zwrot 90% poniesionych kosztów, do łącznej maksymalnej kwoty 200 zł rocznie, przypadającej na jednego członka. W ten sposób LIL wspomaga zrzeszonych lekarzy w profilaktyce chorób zakaźnych. To już druga edycja akcji, która prawdopodobnie będzie też miała swoją kontynuację w przyszłości. W czasie wykonywania zawodowych obowiązków bezpieczniej mogą też czuć się pracownicy Dziecięcego Oddziału Chorób Zakaźnych Samodzielnego Szpitala Wojewódzkiego im. Jana Bożego w Lublinie, którzy dzięki staraniom ordynator dr n. med. Barbary Hasiec zostali zaszczepieni przeciw meningokokom, a wkrótce otrzymają też dostęp do szczepienia przeciw pneumokokom.
Obecni podczas debaty eksperci zgodnie zwracali uwagę na potrzebę wypracowania wspólnych wytycznych dla personelu medycznego, aby jego ochrona była jak najpełniejsza i jak najlepiej odpowiadała aktualnym zagrożeniom. Ważne są również działania edukacyjne, prowadzone m.in. poprzez szkolenia dla pracowników. Ponadto, eksperci są zgodni, że personel medyczny powinien być jedną z pierwszych grup, która po opracowaniu szczepionki przeciw wirusowi SARS-CoV-2 otrzyma do niej dostęp, znajdując się na pierwszej linii walki z pandemią COVID-19.
Zachęcamy pracodawców z całej Polski do korzystania z gotowych rozwiązań dostępnych na stronie projektu www.zdrowieczlowiekprofilaktyka.pl, pomocnych w opracowaniu i wdrożeniu działań profilaktycznych. Warto skorzystać m.in. ze schematów programów profilaktycznych oraz kalkulatorów kosztów przeprowadzenia programów, czy poradników edukacyjnych. Na stronie internetowej znaleźć też można przykłady działań, dobre praktyki oraz porady i wskazówki, które pomogą osiągnąć zamierzony cel, zdrowe miejsce pracy. W ramach projektu, organizatorzy oferują również wsparcie ekspertów. Osoby zainteresowane uzyskaniem szerszych informacji na temat możliwości przeprowadzenia działań zdrowotnych w miejscach pracy mogą je uzyskać przesyłając zapytanie na adres mailowy: sekretariat@zdrowieczlowiekprofilaktyka.pl.
Retransmisję debaty mogą Państwo zobaczyć pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=AjPItCzSL04
Podsumowanie debaty na portalu Rynek Zdrowia: https://www.rynekzdrowia.pl/wiadomosc/cms,212943.html
